به گزارش تحریریه، این روزها دیگر مانند هفته‌های گذشته از هیاهو و تب و تاب مذاکرات هسته ای در وین پایتخت اتریش خبری نیست. اختلافات و گره های ناگشوده در جریان گفت وگوهای هسته ای از یک سو و نبرد موشکی یک هفته ای بین اسراییل و فلسطین و همچنین نام نویسی برای انتخابات ریاست جمهوری 1400 در ایران باعث گم شدن اخبار وین شده است.

در پیوند با مذاکرات وین، ذکر این نکته ضروری است که برخلاف سه دوره قبلی، دور چهارم گفت وگوها که از ۱۷ اردیبهشت ماه کلید خورد، گویی اختلافات بیشتر خود را نشان می دهند. تیم دیپلماتیک ایران به ریاست «سید عباس عراقچی» همواره در این مدت با مقامات اروپایی و ستون شرقی برجام دیدار و گفت و گو داشته اشت. او همین جمعه ۲۴ اردیبهشت نیز با هیات مذاکره‌کننده چینی دیدار و گفت وگو کرد. ضمن اینکه مذاکرات در سطوح کارشناسی با سه کارگروه مشخص ادامه دارد.

یکی از مهمترین گره ها و اختلافات کنونی که از نشست اول وجود داشت و هنوز نیز به قوت خود باقی است به موضوع تحریم ها برمی گردد. عراقچی پس از پایان مذاکرات روز نخست در مصاحبه با صدا وسیما گفته بود «آمریکا با لغو بخش بزرگی از تحریم ها موافقت کرده اما از نظر تهران این میزان کافی نیست.»

در جریان سه دور مذاکرات، قرار شد که تحریم های «موضوعی» و «بخشی» از قبیل تحریم انرژی، صنعت خودرو، مالی، بانکی، بیمه ای و بنادر برداشته شود اما تا به امروز برخی افراد و نهادهای خاص از ذیل فهرست تحریم خارج نشده اند و رایزنی ها درباره این لیست هنوز ادامه دارد؛ فهرست عریض و طویل ۱۵۰۰ موردی از تحریم ها که دولت ترامپ در چهار سال اخیر علیه اشخاص و نهاد های ایران وضع کرد در این گروه جای می گیرند.

دولت ترامپ با ذیل گروه های تروریستی گنجاندن سپاه و برچسب های تروریستی، حقوق بشری و غیره بر مقامات و نهادهای ایران بر پیچیدگی تحریم ها افزود تا بایدن یا هر رییس جمهوری دیگری به راحتی نتواند تحریم های هسته ای و غیرهسته ای را از یکدیگر منفک کرده و آمریکا را به برجام بازگرداند؛ گره ای که گویی تا چهارمین دور از مذاکرات هنوز باز نشده است.

از نگاه ناظران، پافشاری آمریکا و تروئیکای اروپا بر ماندگاری سه قانون «مقابله با مخالفان آمریکا از طریق تحریم‌ ها» (کاتسا)، «برنامه ویزا» و «آیسا» مذاکرات را در آستانه بن بست قرار داده است چرا که هیات مذاکره کننده ایرانی به دستور مقامات عالی کشور به ویژه فرمایش مقام معظم رهبری، همواره بر ضرورت لغو همه تحریم‌های بعد از اجرایی شدن برجام و اجرای کامل توافق تاکید دارند.

برخی از منابع اطلاعاتی نیز از گره دیگری در جریان دور چهارم مذاکرات پرده برداشته اند. پایگاه خبری آمریکایی «اکسیوس» یکی از این گره ها را سانتریفیوژهای پیشرفته ایران دانسته و نوشته است: محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران و بازگرداندن آن به مقطع زمانی ۲۰۱۵ مانعی جدی در برابر گفت وگو های وین است. برنامه هسته‌ای ایران نسبت به آن زمان پیشرفت زیادی کرده است. سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته‌ای که ایران نصب کرده به جمهوری اسلامی امکان می دهند با سرعت بیشتری اورانیوم را غنی‌سازی کند.

این گزارش اضافه کرد که تاکنون عمده اختلاف‌ نظر ها بر سر این بود آمریکا کدامیک از تحریم‌ ها را باید بردارد، در این رابطه پیشرفت خوبی حاصل شده است. اما کارگروهی که مسوول پیشبرد گفت ‌و گوها بر سر بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای خود است، تقریبا پیشرفتی نداشته است.

فرسایشی شدن دور جدید مذاکرات وین، این هراس را ایجاد کرده که شاید تا سوم خردادماه یعنی پایان توافق تهران و آژانس آنها نتوانند به اختلافات خود در وین فایق آیند. اینجاست که گمانه زنی ها در مورد احتمال تمدید توافق ایران و آژانس قوت گرفته است.

«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس چندی پیش در گفت‌وگو با شبکه «بلومبرگ» ابراز امیدواری کرد که این اتفاق رخ ندهد. وی اعلام آمادگی کرد در صورتی که گفت‌وگوهای وین تا آن تاریخ به نتیجه نرسد برای دست یافتن به یک مصالحه جدید بار دیگر به تهران سفر کند.

از نگاه ناظران لغو سفر «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان به اتریش که در ظاهر به دلیل بر افراشته شدن پرچم اسرائیل بر فراز ساختمان‌های وزارت خارجه و صدراعظم اتریش لغو شد، نمی تواند بی ارتباط با احتمال بن بست گفت وگوهای هسته ای باشد؛ مذاکراتی که اگر در عمر کوتاه دولت روحانی به نتیجه نرسد باید سرنوشت آن را به دولت بعدی و احتمالا اصولگرا سپرد. 

پایان/